Hus, Wycliffe, Tyndale i inni

Ta lekcja z historii nigdy nie powinna zostać zapomniana. Znaczną część tych niegodziwości powinniśmy jednak okryć płaszczem wielkiego miłosierdzia. Kościół dość wcześnie utracił natchnione posłannictwo i nieświadomie zaakceptował błędny pogląd, że słowa biskupów należy traktować z taką samą powagą jak nauczanie apostolskie. Zgubne błędy, które dostały się przez ten szeroki kanał, wypłukały kosztowne prawdy. W książce Stary świat rzymski Lorda czytamy: „W drugim wieku biskupi byli cisi, a męczennicy nieustraszeni. Przemawiali oni do swych trzódek w wieczernikach i nie cieszyli się żadnymi światowymi honorami. Trzeci wiek zastał kościół jako instytucję znacznie potężniejszą. Gdy w czwartym wieku chrześcijaństwo stało się religią dworu, zostało ono użyte do podtrzymania tego samego zła, któremu się pierwotnie sprzeciwiało. Światowy i ambitny kler uganiał się za honorami i zaszczytami. Stał się leniwy, arogancki i samowolny. Kościół złączył się z państwem, a dogmaty religijne były wymuszane ostrzem urzędniczego miecza.

Na szczęście zawsze i w każdej dziedzinie znajdowali się postępowi myśliciele. Przeważnie uważano ich za głupców i prześladowano. W rzeczywistości jednak byli oni największymi dobroczyńcami ludzkości. Hus cierpiał za swą wierność Biblii. Wycliffe i Tyndale byli prześladowani. Biblia Tyndale’a została publicznie spalona przez wysokich dostojników kościelnych przed katedrą św. Pawła w Londynie.

Cranmer, Latimer i Ridley, którzy początkowo byli związani z rzymską hierarchią, lecz następnie weszli w skład hierarchii anglikańskiej, zostali publicznie spaleni, ponieważ zmienili swoje przekonania. Z dzisiejszego punktu widzenia nie dostrzegamy większych różnic między obiema tymi hierarchiami. Zarówno katolicy, jak i protestanci zgodnie potępiają okrucieństwa przeszłości uprawiane w imieniu naszego Odkupiciela, który między innymi został nazwany „Księciem Pokoju” i który napominał: „Błogosławieni pokój czyniący; albowiem oni synami Bożymi nazwani będą”. Dzięki niech będą Bogu, że oczy naszego duchowego wyrozumienia, obdarzone jaśniejszym światłem, mogą lepiej widzieć długość, szerokość, wysokość i głębokość Boskiej miłości.